PUNKT BIRA - Top 10 gangster filmova

Ni jedan filmski žanr nije toliko utjecao na percepciju publike o kriminalu kao što je to učinio gangsterski. Taj mračni život gangstera godinama privlači i fascinira brojne gledatelje pa su stoga i nastali mnogobrojni filmovi čija se radnja odvija od vremena prohibicije sve do života modernih gangstera.
Je su li to u pitanju talijanski mafijaši, irski, britanski ili američki, po istinitoj priči ili izmišljeni, publika ima priliku kroz njih vidjeti gangstere u novom i pomalo drugačijem svijetlu od onog što se možda očekuje. Neki od najboljih filmova u ovom žanru našli su se i na Punktovoj Top 10 listi.

                                                                                           (Didek)

10. AMERICAN GANGSTER (2007)

Američki gangster film je Ridleya Scotta snimljen po istinitom događaju odnosno prema životnoj karijeri pravog gangstera, Franka Lucasa. Riječ je o najuspješnijem dileru droge u New Yorku početkom 70-ih godina prošlog stoljeća. Lucas je krijumčario drogu s Tajlanda koristeći kovčege preminulih vojnika iz Vijetnamskog rata. Igrom slučaja, na jednom od profesionalnih boksačkih mečeva, zapao je za oko detektivu i perspektivnom odvjetniku, Richieju Robertsu, samo zato što je imao bolja sjedišta od talijanskih mafijaša. Lucasova shema krijumčarenja brzo bude otkrivena a kako bi se spasio od velike zatvorske kazne pristaje odati korumpirane agente i policajce, što na kraju završi kao kazna od 15 godina zatvora.

Glavne uloge su Danzel Washington kao Lucas i Russell Crowe kao Roberts. Od ostalih glumaca pojavljuju se i Chiwetel Ejiofor, Josh Brolin, Lymari Nadal, Ted Levine, Roger Guenveur Smith, John Hawkes , RZA i Yul Vazquez.

                                                                                     (Universal Pictures)

9. SCARFACE (1983)

Scarface redatelja Briana De Palme, je remake istoimenog filma iz 1932. U ovoj verziji Al Pachino igra ulogu Kubanskog izbjeglice, Tonyja Montane, koji dolazi u Majami početkom 80-ih godina prošlog stoljeća bez ičega i u kratkom vremenu postaje miljenik lokalnom šverceru droge, Franku Lopezu. Uvjeren da zaslužuje više u životu, Lopezu iza leđa organizira novu dostavu droge s Bolivijskim gospodarem kokaina, Sosom. Tada i osniva vlastito kraljevstvo, ali zbog mnogih ljubavnih i obiteljskih problema te neuspjelih pokušaja atentata podliježe iskušenjima droge koji ga vode u poslovnu propast a zatim i u smrt.

Glavnu glumačku postavu tada čine Al Pachino kao Tony Montana, Robert Loggia kao Lopez i Paul Shenar kao Sosa. U filmu se pojavljuje i  do tada nepoznata Michelle Pfeiffer za koju nisu bili sigurni da je prava osoba za ulogu Elvire, Tonyjeve ljubavnice, zatim i Stiven Bauer, Mary Elizabeth Mastrantonio i Miriam Colon.

                                                                                   (Universal Pictures)

 8. DONNIE BRASCO (1997)

Film Donnie Brasco je baziran na knjizi iz 1988. pod nazivom Donnie Brasco: Moj tajni život s Mafijom, Josepha D. Pistonea i Richarda Woodleya, gdje je Pistone zaista bio Brasco.

Knjiga a tako i film prate život FBI agenta, Pistonea odnosno Brasca, koji radi na tajnom zadatku prikupljanja informacija o mafijaškoj obitelji Bonanno iz New Yorka 70.ih godina prošlog stoljeća. Što dublje ulazi u poslove mafije, Donnie Brasco primjećuje da ne samo da prelazi granicu između agenta i kriminalca, polako vodi svog novostečenog prijatelja, Leftyja, u smrt. Lefty je ubojica za obitelj Bonanno no izabrao je Brasca kao svoga miljenika i možda nasljednika. Kako vrijeme odmiče i Pistone skuplja sve više dokaza protiv obitelji i svih njenih suradnika tako i njegov drugi identitet Brasco pokušava spasiti što više može. Nedugo nakon hapšenja i suđenja pripadnicima obitelji Bonanno, Brasco nestaje a Pistone i njegova supruga ulaze u program zaštite svjedoka gdje ostaju i dan danas zbog ucjene od pola milijuna dolara na život Brasca. Dokazi koje je na kraju Donnie Brasco skupio, uspjeli su dovesti do 200 optužbi i preko 100 osuda.

Uloga Donnieja Brasca pripala je Johnny Deppu, dok je ulogu Leftyja utjelovio Al Pachino. Osim njih u filmu nominiranom za Oscara, pojavljuju se i Michael Madsen, Bruno Kirby, James Russo i Anne Heche.

                                                                       (TriStar/Courtesy Everett Collection)

7. PULP FICTION (1994)

Pulp Fiction smatra se jednim od kultnih djela, ne samo pisca i redatelj, Quentina Tarantina, već i općenito američke filmske povijesti. Film prati priče tri različita lika. U prvoj priči je to mafijski ubojica za angažman, Vincet Vega, u drugoj bokser Butch Coolidge dok je u trećoj priči glavni protagonista Vincetov partner, Jules Winnfield.

Film započinje scenom u malom restoranu u kojem traje pljačka, zatim prolazi kroz na prvi pogled ne povezane priče tri glavna protagonista da bi završila ponovo u restoranu sa zaključnom katarzom.

Film, glumci i redatelj osvojili su mnoge nagrade na različitim filmskim festivalima, te je ovaj film 2013. izabran za prezervaciju u Američkom Nacionalnom Filmskom Registu, kao „kulturni, povijesni i estetski“ jedan od najbitnijih filmova današnjice.

U filmu se pojavljuju mnogi poznati glumci s kojima Tarantino preferira raditi i na drugim projektima, poput Samuela L. Jacksona, Johna Travolte, Ume Thurman, Tima Rotha, Rosanne Arquette i Christophera Walkena.

                                                                         (Lionsgate Home Entertainment)

6. THE GODFATHER 1-3 (1972-1990)

Trilogija Kum jedna je od kultnih trilogija posvećenih mafiji i njihovim obiteljima te odnosima unutar jedne. Filmovi redatelja Francisa Coppolae bazirani su na istoimenoj noveli iz 1969. Marija Puzoja.

Radnja prati događaje u životima američko-talijanske mafijske obitelji Corleone, čiji se patrijarh, Vito Corleone, uzdigao do vrha američkog kriminala te njegovog sina i nasljednika Michaela Corleonea.

Za razliku od mnogih filmova s ove liste, trilogija Kum više je fokusirana na samu obitelj i njihove odnose nego na kriminalne radnje, no to nije jedini fokus.

U filmu su sudjelovali mnogi poznati glumci poput Marlona Branda, Al Pachina, Diane Keaton, Johna Cazele, Roberta De Nira, Roberta Duvalla, James Caana te mnogi drugi.

Trilogija je osvojila devet od ukupno 28 nominacija za Oskara.

                                                                   (Silver Screen Collection/Getty Images)

 5. PUBLIC ENEMIES (2009)

Film Public Enemies snimljen je prema istoimenoj knjizi Bryana Burrougha. U početku je redatelj, Michael Mann, to zamislio kao televizijsku mini seriju smještenu u doba velike depresije Sjedinjenih Američkih Država.

Radnja filma jeste smještena za vrijeme depresije i prati posljednje godine života poznatog i ozloglašenog pljačkaša banaka, Johna Dillingera, i njegove ekipe. U tom periodu nastaje i razvija se FBI agencija čiji je zadatak uhvatiti Dillingera i njegovu ekipu. Osim što prikazuje Dillingerov odnos sa suradnicima poput Homera Van Metera i Baby Face Nelsona te njegove velike ljubavi Billie Frechette, film prikazuje i generalno mišljenje običnih građana prema Dillingeru kojeg je Jonny Depp prikazao kao šarmantnog buntovnika.

Film je okupio mnoga poznata imena među kojima su i Johnny Depp kao Dillinger, Christian Bale kao FBI agent Purvis, Marion Cotillard kao Frechette te Stephen Dorff, Stephen Graham i Jason Clarke.

                                                                      (Peter Mountain, Universal Studios)

4. LOCK, STOCK AND TWO SMOKING BARRELS (1998)

Radi se o britanskom gangster filmu Guya Ritchieja koji mu je donio slavu i pretvorio ga jednim od najboljih redatelja ovog žanra.

U sad već prepoznatljivom stilu Guya Ritchieja, film je od početka pa do samog kraja jedna velika zbrka događaja i likova. Radnja filma prati grupu prijatelja koji su izgubili namještenu kartašku igru i sad su dužni dosta novca jednom opasnom gangsteru. Da bi podmirili dug odlučuje se opljačkati susjede koji su ustvari šverceri marihuane. Akcija, drama, humor, uzbuđenje i nasilje zaštitni su znak Ritchiejevi filmova u kojima gledatelj tek na samom kraju dobije punu sliku i značenje cjelokupne priče.

Osim redatelja, ovaj film je proslavio i mnoge glumce, pa su među njima Jason Flemyng, Dexter Fletcher, Nick Moran, Jason Statham, Steven Mackintosh, Vinnie Jones te Sting.

                                                                                   (Gramercy Pictures)

3. LEGEND (2015)

Film Legand snimljen je po knjizi Profesija nasilja: Uspinjuće i pad blizanaca Krey Johna Pearsona, koja je pak nastala prema istinitim događajima odnosno ljudima.

Riječ je o braći blizancima, Reggie i Ron Krey, koji zajedničkim snagama uspiju kontrolirati veliki dio kriminalnog svijeta u Londonu. Film prati njihove živote od trenutka kada je Reggie, bivši bokser i glavni zadužen za poslove, izvukao svog brata iz umobolnice. Reggie ubrzo upoznaje djevojku koju i na kraju oženi, ali tada završi i u zatvoru te je Ron zadužen za poslove. Zbog svoje bolesti gubi kontrolu i polako uništava kraljevstvo svoga brata.

Smješten 60-ih godina prošlog stoljeća film završava samoubojstvom Reggijeve supruge te hapšenjem i osudom na doživotni zatvor za obojicu braće.

Film je dobio mnoge nagrade na različitim filmskim festivalima uključujući i glumce poput Toma Hardyja koji glumi obojicu braće,  Emily Browning, Davida Thewlisa, Christopher Ecclestona, Colina Morgana, Chazza Palminterija, Paula Bettanyja, Tare Fitzgerald i Tarona Egertona te poznate pjevačice Duffy.

                                                                                             (YouTube)

2. THE GENTLEMEN (2019)

U filmu Gospoda riječ je o modernoj obitelji koja posluje s marihuanom u Velikoj Britaniji. Riječ je o još jednom gangster filmu Guya Ritchieja.

Nakon pauze Ritchie se vraća u igru predstavivši američkog gospodara marihuane koji živi i vodi svoj biznis u Velikoj Britaniji. S obzirom na to da stari nada se da će svoje carstvo uspjeti prodati za određenu sumu novca i povući se. Tada za njega počinju problemi i ucjene koje štete ne samo njegovom poslu ali i njegovom životu te životu njegove supruge.

Neobičan razvoj i način prepričavanja priče, Guy Ritchie koristi kako bi zabavio ali i zbunio gledatelja sve do posljednjeg trenutka.

Na ovom filmskom setu okupile su se poznate holivudske zvijezde poput Matthewa McConaugheya, Charlieja Hunnama, Henryja Golding, Michelle Dockery, Jeremyja Stronga, Eddieja Marsana, Colina Farrella i Hugha Granta.

                                                                        (Christopher Raphael/STX Films)

1. SNATCH (2000)

Još jedan film Guya Ritchieja našao se na Punktovoj listi. Zbog svog prepoznatljivog stila u drugim filmovima, Ritchie i u ovome prati dvije velike radnje nekolicine likova čija se sudbina na samome kraju spoji. U ovome filmu prate se bokserski promotor kojeg maltretira okorjeli kriminalac željan nasilja i krvi, te priča o ukradenom dijamantu. Boks, Irski putnici, pljačkaši, prevaranti, namještaljke i nevjerojatno komične smrti Ritchie je uspio ujediniti i pretvoriti u jedan od svojih najboljih uradaka.

Dvostruke i brze radnje te nebrojeni ironički preokreti uz odličnu filmsku postavu rezultirali su fenomenalnim hitom u svijetu gangster filmova.

U filmu su glumili Jason Statham kao bokserski promotor, Stephen Graham, Brad Pitt kao Irski bokser, Alan Ford, Rade Šerbedžija, Vinnie Jones, Benicio Del Toro, Jason Flemyng te mnogi drugi.

                                                                      (Sony Pictures Home Entertainment)

Lista je prekratka da bi se na nju uvrstili svi nevjerojatni filmovi ovoga žanra pa stoga vrijedi spomenuti i filmove poput Rock'n'Rolla, The Irishman, Black Mass, Goodfellas, The Departed, Infernal Affairs i Capone te mnoge druge.

 

Arnela Ovčina